Dünya Miras? Adalar

1984 yerel seçimlerine, dönemin neoliberal politikalarının  Adalar’da inşaat dalgasının önünü açtığı döneme, tarihi bir yolculuğa çıkıyoruz. Böylece bugün, Adaların işgal edilen, doldurulan kıyılarına tarihsel bir perspektiften bakıp, neye dönüştüğünü anlamaya çalışacağız. 

Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın romanlarını yayına hazırlayan, Can Yayınları editörü, yazar Mustafa Çevikdoğan ile neredeyse 80 seneyi aşan bir süredir müze olmayı bekleyen Hüseyin Rahmi Gürpınar Evi’ni konuşuyoruz.

Konuğumuz Aylin Vartanyan ile İstanbul Expressive Arts Enstitüsünün katılımcılarıyla birlikte 2021 yılının Eylül ayında Burgazada’da deneyimlenen doğa ve fotoğraf temelli dışavurumcu sanat çalışmalarından yola çıkarak alanın kadın dayanışmasına nasıl bir katkıda bulunduğunu konuşuyoruz.

Dünya Mirası Adalar'ın bu haftaki konuğu sosyolog Anna Théodoridès. Théodoridès, 3 Şubat’ta Paris’te gerçekleştirdiği konferanstan sonra  “Akillas Millas’in İnanılmaz Yolculuğu” başlığı altında çalışmasını Adalılar ve İstanbullular ile paylaştı.

Heybeliada Ruhban Okulunda 6-7 Şubat 2022 tarihinde, okulun kapanmasının 50. yılı ve okulun son müdürü, aynı zamanda manastırın başrahibi Metropolit Maximos Repanelis'in 30. ölüm yıldönümü konu başlıklı bir konferans gerçekleşti.  Heybeliada Ruhban Okulunun başrahibi, Piskopos Aravissou Kassianos ile kültürel bir miras olan Ruhban Okulunu, tarihini ve konferansı konuşuyoruz.

Marmara Denizi gözünüzün önünde yok olurken ya da yaşadığınız eviniz mahalleniz, ormanınız, nehriniz…sevdiğiniz bir yerin yok edilmesinden dehşete düştüyseniz ve endişelendiyseniz ve bu çevresel değişimin ürettiği sıkıntı sizi depresif bir zihinsel durumda hissettiriyorsa, solastalji yaşıyor olabilir misiniz? Dünya Mirası Adalar’da Psikiyatri Uzmanı, Psikanalist Prof. Dr. Peykan Gençoğlu ile bu çok yeni konuya bir girizgah yapıyoruz.

Türk Deniz Araştırmaları Vakfı’nın (TÜDAV) düzenlediği Marmara Denizi Sempozyumu'nu konuklarımız Doç. Dr. Nur Eda Topçu Eryalçın ve Dr Arda Tonay ile konuşuyoruz.

Bu hafta konuğumuz Taner Öngür. 1984’te Almanya’da yaşarken yeşil hareket yeni başlamıştı. Çevre hareketinden tanıştığı arkadaşları ile küresel iklim değişikliği konusuna çok kafa yoruyorlardı. Moğollar Grubu ile birlikte küresel ısınmayla ilgili ilk şarkıyı yaptı.  Rock dünyasının en önemli isimlerinden, Moğolların efsane basçısı Taner Öngür’e, Heybeliada’daki evinde konuk olduk. Ev stüdyosunda çok keyifli bir sohbet eşliğinde canlı müzik kaydı da yaptık.

Marmara Deniz'i çevre hukuku davası açıldı! Çevre mücadelesi ve iklim krizi açısından bu dava çevreye zararlı bir yatırımın önlenmesi veya karar vericilerin bu tarz uygulamalardan vazgeçilmesi amacını taşımaktadır. Bu davanın başarılı olması ancak herkesin konunun bir ucundan tutması, ekolojik hukuki düzenin, devletler ve küresel organizasyonlar ile değil, adaletsizliklerin mağduru olan halkın ve onların örgütlerinin mücadeleleri ile mümkündür.  "Tekirdağ Ergene Derin Deniz Deşarj A.Ş. Marmara Denizi’nin tabutuna bir çivi daha çakmamak için, Karadeniz ve Ege’nin de yok olmasını önlemek için, davalı şirketin Marmara Denizi’ne deşarj ettiği atık suların deşarjının derhal durdurulması gerekmektedir.”

Marmara'ya zehir akıyor. Istranca Dağları'ndan doğan 283 kilometre uzunluğundaki Ergene Nehri, Meriç Nehri ile birleşerek önceden Saroz Körfezi'ne dökülüyordu. Kuzey Ege’ye boşaltılan bu atıklar daha sonra yeni tesisin kurulması ile Marmara’ya akıtılmaya başlandı. Ve muazzam bir müsilaj patlaması yaşandı. Marmara’da bir çevre felaketi yaşanırken konuklarımız iki sivil bireyin, Defne Koryürek ve Dr. İzel Levi Çoşkun'un konu üzerine kıymetli çalışmalarını konuşuyoruz. 

Adalar tarihte bir çok kırılma yaşadı. Son kırılma, 1980’lerin  Özal’lı ve Dalan’lı neoliberal ekonomi uygulamalarının başladığı yıllardı. İmar uğruna bir çok tarihi yapı yıkılıp, apartmanlar yapıldı. Doğal kıyıları dolduruldu, güzelim bahçeleri yok edildi. Yine de İstanbula kıyasla Adalar halen geçmişle günümüz arasında bize bağ kurduran, hafızamızı canlı tutan bir çok değeri günümüze taşıyarak geldi.  Bugüne gelecek olursak, en büyük kırılmayı yaşıyoruz!Tüm yetkiler seçilmişlerin, yerelin  elinden alınarak Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığına geçti. Seçilmişlere çöp toplamaktan başka seçenek bırakılmadı. Artık yetki tek adamda! Peki Adalar Belediyesi neler yapacak?  Konuğumuz, Adalar Belediyesi Başkanı Sayın Erdem Gül ile konuşuyoruz.   

Konuklarımız TMMOB Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi Başkanı Mimar Esin Köymen ve imar, çevre, koruma, kentsel dönüşüm konularında uzman, bu alanlarda davalar üstlenmiş Avukat Pervin Çelik ile Kaşık Adası'nın akıbetini konuşuyoruz.

İstanbul ve Türkiye’nin sağlık tarihi, toplumsal ve kültürel hafızası için çok önemli bir kurum olan Heybeliada Sanatoryumu'nu konuşmak üzere programımızda tıp tarihçisi ve Heybeliada sakini Doç. Dr. Fatih Artvinli'yi ağırlıyoruz.

Gelecek ile bugün arasındaki ana köprüyü kuracak yarının yetişkinleri ve yarının mirasını kendilerinden sonraki kuşaklara aktaracak olanlar çocuklar olduğuna göre, Adalı çocuklar ne düşünüyordu? İhtiyaçları nelerdi? Adada neler olmasını isterlerdi? Bu programımızda söz şimdinin ve geleceğin potansiyel aktif yurttaşı olan Adalı 19 çocuk ve gençte.

Şair, yazar, akademisyen Serhan Ada ile Büyükada vapur iskelesindeki Türkiye Gençlik Vakfı (TÜGVA)'na verilen sosyal tesisin tahliyesi sırasında yaşananlar üzerine konuşuyoruz.

Konuğumuz Nilüfer Uzunoğlu ile yönetmeni olduğu “Antigoni, Küçük Adamız, Hayatımız” belgeselini konuşuyoruz.

  Sevgi Çekiç, Avukat Can Bıçakcı ve gazeteci Yaprak Akbaba ile iptal edilen Marta Koyu ihalesini konuşuyoruz.

MAG-Heybeliada Orman Gönüllüsü, Burgazada Orman Gönüllüsü ve Burgazada Mahalle Meclisi’nden arkadaşlarımız;Zeynel Meriç, Dolunay Varol, Önder Baykur, Levent Tayla ile Heybeliada yangınlarını, gönüllü çalışmaları ve MAG eğitimlerini konuştuk. 

Yazar Osman Balcığil ile 6-7 Eylül olaylarını ve En Hüzünlü Eylül romanını konuştuk.

  Cengiz Aktar ile Büyükada Rum Yetimhane’sinin iade sürecini, sivil toplumun rolünü ve hafıza üzerine konuştuk.